Sesja satelitarna: Dziedzictwo górnictwa – przeszłość dla przyszłości
Informacje
Data: Wtorek 21.11.2017
Godzina/Sala: 07:30 - 17:00 - Kopalnia Soli Bochnia
Prowadzący: Andrzej J. Wójcik - Instytut Historii Nauki PAN
Przez wiele wieków przemysł górniczy był jednym z głównych czynników współtworzących i kształtujących krajobraz kulturowy. Ostatnie dwa stulecia pozostawiły w krajobrazie ziemi trwały ślad w postaci zakładów przemysłowych, osiedli robotniczych, wyrobisk górniczych, hałd czy innych specyficznych form terenu.Stanowią one unikatowe zabytki techniki, należące do dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego.
Infrastruktura przemysłowa, przestarzała i uciążliwa, powoli staje się atrakcją turystyczną, przyciągającą zwiedzających. Spośród wielu wartości, które reprezentują te zabytki techniki, są one przede wszystkim przykładami wartości historycznych, źródłem badań naukowych oraz walorów uznawanych za emocjonalne, ale szczególnie istotnych, mianowicie wartości miejsca i świadomości. Są przykładem myśli i działań człowieka, materialnym urzeczywistnieniem jednego z ogniw rozwoju techniki i cywilizacji. Podziemny labirynt wyrobisk górniczych, budynki kopalniane, huty i inne zakłady przemysłowe są niewątpliwie pomnikami potęgi gospodarczej - pomnikami rewolucji przemysłowej.
Współcześnie, gdy górnictwo odchodzi w przeszłość, likwidacji ulegają kolejne kopalnie, a niekiedy całe rejony górnicze, powinny zaistnieć sprzyjające warunki, aby chronić nie tylko pomniki architektury, ale również stare, zabytkowe obiekty techniki górniczej. Ich adaptacja dla potrzeb podziemnych tras turystycznych może stanowić alternatywę w obliczu konieczności zamknięcia innych podziemi. Kilkusetletnia działalność górnicza ukształtowała w wielu kopalniach unikalną architekturę podziemnego świata, a ich niepowtarzalna sceneria stanowi naturalną podstawę i kompozycję do organizowania podziemnych tras turystycznych, do przedstawiania oryginalnych ekspozycji z zakresu historii górnictwa, prezentowania okazów natury, a także miejsca specjalistycznych wystaw i spotkań.
Obiekty górnicze występujące w Polsce są autentyczne i unikalne w skali europejskiej i światowej. Same w sobie zawierają ogromny „potencjał atrakcyjności”, stanowiąc element tożsamości regionalnej. Różnorodność surowców, warunków geologicznych, sposobów eksploatacji w różnych wiekach, rodzaje zagrożeń w poszczególnych ośrodkach górniczych i metody radzenia sobie z nimi, pomysłowe rozwiązania techniczne ułatwiające pozyskiwanie surowców i ich transport, jak również wstępną obróbkę, rodzaje obudów górniczych wyrobisk, sposoby wentylacji kopalń w różnych ośrodkach górniczych i w różnych okresach czasu to tylko niektóre z ich walorów.
Dostosowanie wyrobisk i innych podziemnych obiektów do potrzeb turystyki górniczej łączy się nierozerwalnie z ochroną konserwatorską tych obiektów. Ich zabezpieczanie i udostępnianie turystom jest ważnym elementem kulturotwórczym, ale również stanowi szansę aktywizacji gospodarczej regionu i miejscowości, w których się znajdują. Każde z nich ma indywidualny charakter, a ich struktura przestrzenna i naturalna decyduje o niepodważalnych wartościach historycznych, edukacyjnych i kulturowych.
Wykorzystanie dziedzictwa postindustrialnego współtworzy wielofunkcyjność regionu, uczestniczy w jego restrukturyzacji. Rozwijająca się turystyka górnicza stanowi także ogromną promocję regionu i jego identyfikację. Odzwierciedla także lokalne tradycje i zwyczaje, które dają się łatwo odróżnić i zidentyfikować. W swoim zakresie obejmuje nie tylko „przeszłość” odwiedzanych miejsc, lecz także ukazuje „przyszłość” dokonujących się przemian.
Serdecznie zapraszamy
Maria Ciechanowska Przewodnicząca Komitetu Naukowego |
Andrzej J. Wójcik Wiceprzewodniczący Komitetu Naukowego |
Tadeusz Mikoś Wiceprzewodniczący Komitetu Naukowego |
Komitet Naukowy | |
Przewodniczący Komitetu: | |
dr hab. inż Maria Ciechanowska, prof. nzw.
|
|
Wiceprzewodniczący Komitetu: | |
dr hab. Andrzej J. Wójcik, prof. PAN – Instytut Historii Nauki PAN, Komitet Historii Nauki i Techniki PAN | |
dr hab. inż. Tadeusz Mikoś prof. AGH – AGH | |
Członkowie Komitetu: | |
prof. dr hab. inż. Krystian Probierz - Politechnika Śląska, członek Rady Muzealnej MGW | |
prof. dr hab. inż. Anton Sroka - Instytut Mechaniki Górotworu PAN | |
prof. dr hab. Jacek Purchla - Międzynarodowe Centrum Kultury | |
prof. dr hab. inż. Anna Karczewska - Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu | |
prof. dr hab. Marek Lorenc - Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu | |
prof. dr hab. inż. Wojciech Ciężkowski - Politechnika Wrocławska | |
dr hab. Tadeusz Przylibski, prof. nzw. - Politechniki Wrocławska | |
prof. dr hab. Andrzej Grodzicki - Komitet Nauki i Techniki PAN | |
dr hab. inż. Stanisław Duży, prof. nzw. - Politechnika Śląska | |
dr hab. inż. Radosław Tarkowski, prof. nzw. - IGSMiE PAN | |
dr hab. inż. Kajetan d’Obyrn, prof. nzw. - AGH | |
dr inż. Malwina Kobylańska - KGHM CUPRUM Sp. z o.o. | |
dr hab. inż. Anna Ostręga, prof. AGH - AGH | |
dr inż. Piotr Buchwald - Prezes Zarządu Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. | |
mgr inż. Jan Zimroz - Dyrektor Ośrodka Badawczo-Rozwojowego KGHM CUPRUM Sp. z o.o. CBR | |
dr inż. Paweł Zagożdżon - Politechnika Wrocławska | |
dr Tomasz Stolarczyk - Muzeum Miedzi w Legnicy | |
Komitet Organizacyjny |
|
Przewodniczący Komitetu: | |
dr inż. Maciej Madziarz
|
|
Członkowie Komitetu: | |
Agnieszka Nowicka - KGHM CUPRUM Sp. z o.o. CBR | |
dr inż. Danuta Szyszka - Politechnika Wrocławska | |
Program Sesji | |
Godzina | Autor | Tytuł referatu | Video / Artykuł / Prezentacja / Link |
---|---|---|---|
7:30 - 8:30 | Wyjazd z Krakowa | ||
8:30 - 9:00 | Zbigniew Rojek - Kopalnia Soli Bochnia | Przyjazd do Bochni i zjazd do Kopalni | |
9:00 - 9:15 | Przedstawiciel Kopalni Soli Bochnia | Otwarcie sesji | |
9:15 - 9:30 | Piotr Dytko - KGHM CUPRUM Sp. z o.o. | Wystąpienie Prezesa Zarządu KGHM CUPRUM Sp. z o.o. - CBR | |
9:30 - 9:45 | Rafał Dębkowski, Maciej Madziarz, Jan Zimroz - KGHM CUPRUM Sp. z o.o. | Referat okolicznościowy z okazji jubileuszu 50-lecia KGHM CUPRUM Sp. z o.o. – CBR: Doświadczenia KGHM CUPRUM sp. z o.o. – CBR w obszarze ochrony i wykorzystania obiektów dziedzictwa górniczego | |
9:45 - 10:00 | Jacek Lech, Włodzimierz Szczałuba - Muzeum Archeologiczne i Rezerwat „Krzemionki” | Krzemionki i prehistoryczny region górnictwa krzemienia pasiastego w dorzeczu Kamiennej | |
10:00 - 10:15 | Marek Nieć - IGSMiE PAN | Złoże rud i siarczków żelaza w Rudkach w Górach Świętokrzyskich – 2000 lat historii górnictwa | |
10:15 - 10:30 | Radosław Tarkowski - IGSMiE PAN | Pionierskie prace Jean-Étienne Guettarda (1715-1786) dotyczące wykorzystania surowców mineralnych oraz górnictwa w Rzeczypospolitej | |
10:30 - 10:45 | Andrzej J. Wójcik - Instytut Historii Nauki PAN | Górnictwo galmanu Królestwa Polskiego w latach 1815-1870 | |
10:45 - 11:00 | Barbara Olejarz - Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. I. Łukasiewicza w Bóbrce | Bóbrka - kolebka przemysłu naftowego | |
11:00 - 11:15 | Wojciech Preidl - Politechnika Śląska, Andrzej J. Wójcik - Instytut Historii Nauki PAN | Korpus Górniczy Królestwa Polskiego – 200 lat tradycji | |
11:15 - 11:30 | Jan Godłowski - Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka | Dalsze życie kopalni - znaczenie i problemy ochrony oraz udostępniania nieczynnych zakładów górniczych | |
11:30 - 11:45 | Zbigniew Pawlak - Urząd Miejski w Tarnowskich Górach | Od penetracji Podziemi Tarnogórskich do listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
11:45 - 12:00 | Bartłomiej Szewczyk - Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, Wojciech Preidl, Stanisław Duży, Grzegorz Dyduch, Grzegorz Stacha, Sandra Utko - Politechnika Śląska | Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna w Zabrzu – przykład kompleksowej rewitalizacji zabytkowego wyrobiska korytarzowego | |
12:00 - 12:15 | Anna Żabska - Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia | Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia – przykład rewitalizacji byłej Kopalni Julia w Wałbrzychu | |
12:15 - 12:30 | Paweł P. Zagożdżon - Politechnika Wrocławska | Ochrona dziedzictwa przyrodniczego w historycznych sztolniach Sudetów | |
12:30 - 12:45 | Katarzyna Styk - Fundacja dla AGH, Paweł Bogacz - AGH | Śladami Stanisława Staszica - popularyzacja dziedzictwa poprzemysłowego Regionu Świętokrzyskiego | |
12:45 - 13:00 | Kajetan d'Obyrn - AGH w Krakowie, Zbigniew Słota, Krzysztof Słota - Politechnika Śląska, Anna Langdon - Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu | Podnoszenie stanu bezpieczeństwa podziemnych tras turystycznych na przykładzie Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu | |
13:00 - 13:30 | Obiad | ||
13:30 - 15:30 | Zwiedzanie Kopalni Soli Bochnia | ||
15:30 - 17:00 | Wyjazd z kopalni i przejazd do Krakowa |