Likwidacja z początkiem lat 90. XX w. Wałbrzyskiego Zagłębia Węglowego spowodowała szokowe załamanie gospodarki Wałbrzycha pociągając za sobą społeczną i finansową zapaść miasta. Jednocześnie, infrastruktura pozostała po wałbrzyskich kopalniach, zatrudniających w szczycie swej działalności kilkanaście tysięcy pracowników, podlegała systematycznej degradacji, a jakiekolwiek, potencjalne pomysły na zagospodarowanie pokopalnianych przestrzeni pozostawały jedynie w sferze planów z uwagi na brak środków finansowych, koniecznych do ich urzeczywistnienia. Tym samym, stanowiące niegdyś gospodarcze serce Wałbrzycha, tętniące życiem kopalnie jak „Thorez” czy „Wałbrzych” w ciągu kilku lat zamieniły się w ruiny, stanowiąc smutny „pomnik” minionej, gospodarczej wielkości Wałbrzycha.

Po kilkunastu latach materialnej degradacji wałbrzyskiego, górniczego dziedzictwa, pierwsza dekada XXI roku przyniosła istotny przełom. W 2007 roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznało Gminie Wałbrzych dotację na przygotowanie koncepcji zagospodarowania pokopalnianej infrastruktury pozostałej po największej, wałbrzyskiej Kopalni Węgla Kamiennego „Thorez” („Julia”), która w ówczesnym czasie stanowiła Oddział Muzeum w Wałbrzychu. Tak narodził się projekt „Starej Kopalni” - bezprecedensowego w skali Polski przedsięwzięcia mającego na celu adaptację na cele kulturalne przestrzeni byłej kopalni węgla kamiennego.

Sporządzona koncepcja, zakładająca rewitalizację pokopalnianej, zabytkowej substancji materialnej oraz umiejscowienie na terenie byłej KWK Thorez (Julia) nowoczesnego centrum nauki i sztuki znalazła skonkretyzowanie we wniosku złożonym w 2009 roku przez Gminę Wałbrzych do programu Infrastruktura i Środowisko. Wniosek nosił nazwę: „Rewitalizacja i adaptacja na cele kulturalne byłej KWK „Julia” – Zadanie 1 projektu Parku Wielokulturowego – Stara Kopalnia w Wałbrzychu”. Jednocześnie z początkiem 2009 roku dokonano rozdzielnia Muzeum w Wałbrzychu z wchodzącym w jego skład Oddziałem Muzeum Przemysłu i Techniki tworząc nową, miejską instytucję kultury – Starą Kopalnię. W 2010 roku złożony do Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 (działanie 11.1: Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym, priorytet XI: Kultura i dziedzictwo kulturowe) wniosek uzyskał dofinansowanie i rozpoczęto prace rewitalizacyjne, które trwały do listopada 2014 roku. Całkowita wartość projektu wyniosła ponad 166 mln zł, w tym dofinansowanie: 50 mln. zł.

9 listopada 2014 roku, po czterech latach prac rewitalizacyjno-remontowych dokonano uroczystego otwarcia Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia. Wałbrzych oraz Dolny Śląsk zyskały unikatowy obiekt o powierzchni ponad 4,5 hektara obejmujący 11 budynków, łączący w swej działalności funkcje turystyczną, naukową, artystyczną, eventową oraz muzealną. Gruntowej rewitalizacji zostały poddane m.in. budynki: ślusarni (obecnie restauracja oraz klub muzyczny), magazyny i warsztaty kopalni (obecnie Centrum Ceramiki Unikatowej), kuźnia i nadszybie (obecnie część turystycznej trasy zwiedzania).

W ciągu dwóch i pól roku funkcjonowania Stara Kopalnia przyciągnęła ponad 200 tys. odwiedzających realizując prawie 300 wydarzeń, zarówno o charakterze kameralnych spotkań czy wernisaży wystaw jak i masowej rozrywki, konferencji oraz eventów. W przestrzeni wystawienniczej Starej Kopalni można było oglądać wystawy prac Franciszka Starowieyskiego, Sylwestra Ambroziaka czy Tomasza Gudzowatego. Melomani muzyczni mogli uczestniczyć w koncertach z niemal każdego, muzycznego gatunku, a wielbiciele ceramiki uzyskali możliwość szlifowania swoich artystycznych talentów w Centrum Ceramiki Unikatowej.

W 2015 roku Stara Kopalnia dołączyła do prestiżowego, Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego (ERIH) stając się punktem kotwicznym Szlaku, jednym z siedmiu tego typu miejsc w Polsce oraz jedynym na Dolnym Śląsku. Także w 2015 roku Stara Kopalnia została wyróżniona prestiżowym tytułem „Zabytek Zadbany”, który dodatkowo pokreślił wyjątkowość i skalę przeprowadzonych w całym kompleksie prac rewitalizacyjnych.