Partner:
Współorganizator:

Ochrona dziedzictwa przyrodniczego w historycznych sztolniach Sudetów

Data: Wtorek 21.11.2017

Sesja: Sesja satelitarna: Dziedzictwo górnictwa – przeszłość dla przyszłości

Godzina/Sala: 12:15 - 12:30 - Kopalnia Soli Bochnia


Tytuł: Ochrona dziedzictwa przyrodniczego w historycznych sztolniach Sudetów

Autorzy: Paweł P. Zagożdżon - Politechnika Wrocławska

Streszczenie:

Obszar Sudetów jest unikatowy ze względu na złożoność budowy geologicznej, w tym występowanie licznych i zróżnicowanych złóż surowców mineralnych. W rezultacie prowadzonej tu od stuleci intensywnej eksploatacji w górotworze zachowanych jest wiele reliktów górnictwa podziemnego – zarówno odosobnionych sztolni, jak i złożonych kompleksów kopalnianych. Obiekty takie są istotnym rezerwuarem bio- i georóżnorodności, występujące w nich zjawiska i procesy stanowią wyjątkowe składniki dziedzictwa przyrodniczego, często niemożliwe do zaobserwowania nigdzie indziej, ze względu na unikatowy charakter budowy geologicznej danego miejsca oraz bardzo dobry, w porównaniu z powierzchną ziemi, stopień odsłonięcia struktur geologicznych, czy występowanie unikatowych zbiorowisk organizmów żywych.

Z tych powodów niektóre historyczne podziemne obiekty górnicze powinny być formalnie objęte ochroną. Do lata br. w sposób taki zabezpieczona była tylko szt. nr 18 w Kletnie, udostępniona do zwiedzania jako „Podziemna Trasa Turystyczno-Edukacyjna w Starej Kopalni Uranu w Kletnie”. Uchwałą nr XLI/200/17 Rady Gminy Marciszów z dn. 31 sierpnia 2017 podziemne stanowisko dokumentacyjne pod nazwą „Sztolnia Wapienna w Ciechanowicach” ustanowione zostało również w jednym z historycznych wyrobisk podziemnych w dolinie Bobru. Podstawą dla przeprowadzenia procedury był wspólny wniosek Wydziału Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej, Zakładu Fitopatologii i Mykologii Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Stowarzyszenia Naukowo-Edukacyjnego Terra Minera oraz Zachodniosudeckiego Towarzystwa Przyrodniczego.

Na podstawie stosownych aktów prawnych (ustawy: O samorządzie gminnym i O ochronie przyrody) ustanowiono stanowisko dokumentacyjne, które „ze względu na szczególną wartość naukową i dydaktyczną podlega ochronie geologicznej i biologicznej, w celu zachowania formacji geologicznych oraz ekosystemu sztolni”. W szczególności ochroną objęto dostępne w wyrobisku profile geologiczne, przekroje stref uskokowych i szatę naciekową, a także swoisty ekosystem sztolni, ze znaczną koncentracją szeregu gatunków grzybów mikroskopijnych, w tym owadobójczych. Dodatkowo obiekt ten jest istotny jako element dziedzictwa historii przemysłu (górnictwa), ze względu na zachowane ślady stosowania dawnych technik eksploatacji – ręcznego wiercenia otworów strzałowych i strzelania za pomocą czarnego prochu.

W najbliższym czasie, w ramach statutowej działalności Stowarzyszenia Naukowo- Edukacyjnego Terra Minera podejmowane będą dalsze działania zabezpieczające, dotyczące sztolni w Ciechanowicach, a także kroki prowadzące do objęcia podobną ochroną dalszych obiektów. W pierwszej kolejności będą to prawdopodobnie sztolnia Robert (udostępniona do zwiedzania jako „Podziemna Trasa Edukacyjna Kopalnia niklu, chryzoprazu i opalu w Szklarach”) oraz wyrobiska w Marcinkowie i Różance.

Materiały:

Sponsorzy: