Partner:
Współorganizator:

Od penetracji Podziemi Tarnogórskich do listy światowego dziedzictwa UNESCO

Data: Wtorek 21.11.2017

Sesja: Sesja satelitarna: Dziedzictwo górnictwa – przeszłość dla przyszłości

Godzina/Sala: 11:30 - 11:45 - Kopalnia Soli Bochnia


Tytuł: Od penetracji Podziemi Tarnogórskich do listy światowego dziedzictwa UNESCO

Autorzy: Zbigniew Pawlak - Urząd Miejski w Tarnowskich Górach

Streszczenie:

W 1913 roku zakończyła się działalność Królewskiej Kopalni Fryderyk w Tarnowskich Górach i wydawałoby się, że podziemny labirynt korytarzy został opuszczony na dobre. Jednak na wzór turystyki przemysłowej jaka miała miejsce z końcem XVII wieku w Tarnowskich Górach nasi przodkowie postanawiają penetrować i pokazywać przyjezdnym urokliwe wyrobiska. W 1935 roku udostępniony zostaje próbnie odcinek przekopu pomiędzy szybami Frieden i Spes. Ostateczna trasa turystyczna powstała w 1938 roku, kiedy to Burmistrz Wolnego Miasta Górniczego Tarnowskie Góry podpisał ze Skarbem Państwa umowę użytkowania podziemi tarnogórskich. Wytyczone zostało pole górnicze o powierzchni 208 ha o nazwie Król Bolesław Śmiały I. Zwiedzanie wyrobisk górniczych odbywało się w kilku kierunkach, pieszo oraz pływając łodziami w chodnikach odwadniających kopalnię. Projekt zakładał również utworzenie podziemnego muzeum, jednak druga wojna światowa przerwała to wielkie przedsięwzięcie.

Po wojnie w 1953 roku nasi dziadkowie powołują Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej. Jego głównym celem statutowym jest nie tylko ochrona naszej tożsamości, naszego dziedzictwa, ale również upowszechnianie naszego rodowodu górniczego i przekazywanie go następnym pokoleniom. Dzięki staraniom stowarzyszenia w 1955 roku podziemia tarnogórskie zostają wpisane do rejestru zabytków. Dwa lata później na fragmencie Głębokiej Sztolni Fryderyk uruchamiają 600 metrową trasę podziemną, dystans pomiędzy szybami Ewa i Sylwester turyści pokonują łodziami. Odcinek ten otrzymuje nazwę Sztolnia Czarnego Pstrąga. W 1976 roku, tym razem ojcowie oddają do użytkowania Zabytkową Kopalnię Srebra, jest to 1740 metrowa podziemna trasa turystyczna.

Dzięki działaniom stowarzyszenia w 2004 roku Podziemia Tarnogórskie zostają wpisane na prezydencką listę Pomników Historii. Działalność naszej organizacji to nie tylko dbanie i udostępnianie podziemi, ale również ochrona takich obiektów jak np. dzwonnica gwarkowska, dzisiaj jeden z symboli Tarnowskich Gór. To prace konsultacyjne w sprawie Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego z wytyczeniem ochrony najcenniejszych obszarów górniczych w mieście czy wreszcie zajmowanie się edukacją regionalną. To trzecie pokolenie, które pracuje nad szerzeniem wiedzy na temat rodowodu górniczego Tarnowskich Gór. Pomimo tak odległego czasu od zamknięcia naszej kopalni oraz braku kontaktu werbalnego z naszymi przodkami, ten rodowód jest wciąż żywy. Wciąż czujemy się górnikami związanymi z naszą ziemią.

Otrzymanie tytułu Pomnika Historii pozwoliło nam na podjęcie dalszych kroków tym razem o wpis tarnogórskich podziemi na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Pragnęliśmy, aby o Tarnowskich Górach mówiono nie tylko na Górnym Śląsku, Polsce czy Europie, ale i na całym Świecie. Byliśmy zawsze przekonani, iż w przeciągu dziejów to co działo się w tym pięknym mieście miało wpływ na rozwój ludzkości. Pisanie wniosku rozpoczęliśmy w 2010 roku w konsultacji z Narodowym Instytutem Dziedzictwa. Prace trwały 6 lat a wraz z Planem Zarządzania dokumentacja liczy ponad 1000 stron. W styczniu 2016 roku państwo polskie złożyło dokument w siedzibie Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO w Paryżu. To pierwsza w historii Listy światowego dziedzictwa UNESCO oddolna inicjatywa, zrealizowana przez lokalną społeczność. W dniu 09 lipca 2017 roku wyjątkowa wartość Tarnowskich Gór została uznana przez Świat za powszechną. Kopalnie ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach stały się światowym dziedzictwem, znalazły się pośród takich obiektów jak, kopalnia soli w Bochni i Wieliczce, kopalnie złota Las Medulas w Hiszpanii czy kopalnia srebra Iwami Ginzan w Japonii. Wierzymy, iż poprzez umieszczenie nas na tej prestiżowej liście, będziemy mogli w sposób bardziej skuteczny ochronić wpisane obiekty. A przede wszystkim poprzez rewaloryzację i nadanie dziedzictwu odpowiedniej funkcji w życiu zbiorowym tarnogórzan, podjąć edukację tak aby nasze górnicze świadectwo przeszłości pozostało świadectwem w przyszłości.

Materiały:

Sponsorzy: