Partner:
Współorganizator:

Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna w Zabrzu – przykład kompleksowej rewitalizacji zabytkowego wyrobiska korytarzowego

Data: Wtorek 21.11.2017

Sesja: Sesja satelitarna: Dziedzictwo górnictwa – przeszłość dla przyszłości

Godzina/Sala: 11:45 - 12:00 - Kopalnia Soli Bochnia


Tytuł: Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna w Zabrzu – przykład kompleksowej rewitalizacji zabytkowego wyrobiska korytarzowego

Title: Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna in Zabrze - an example of a compre-hensive revitalization of the historic corridor excavation

Autorzy: Bartłomiej Szewczyk - Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, Wojciech Preidl, Stanisław Duży, Grzegorz Dyduch, Grzegorz Stacha, Sandra Utko - Politechnika Śląska

Streszczenie:

Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna wraz z obiektami towarzyszącymi zbudowana została w latach 1799 1863. Cała sztolnia tj. od kopalni „Król” w Chorzowie do wylotu w Zabrzu liczyła 14,25 km. Z punktu widzenia możliwości jej odtworzenia najbardziej atrakcyjnym jest odcinek od jej wylotu na powierzchnię do dawnego szybu „Carnall” Kopalni „Królowa Luiza” o długości około 2,35 km. Sztolnia ma przebieg w kierunku południowo-wschodnim i jest zlokalizowana na głębokości do ok. 38 m. Wskutek wybrania płytko zalegających pokładów oraz odwodnienia górotworu robotami prowadzonymi na większych głębokościach, z końcem XIX wieku Sztolnia utraciła swoje znaczenie. W latach 50-tych XX wieku została zlikwidowana. Wylot zasypano, rozebrano ozdobny portal na wylocie i zasypano kanał Kłodnicki. Zlikwidowano też szyby łączące sztolnię z powierzchnią.

Przyjęty w latach 2002 - 03 zakres prac rewitalizacyjnych obejmował: rekonstrukcję portalu wlotu do sztolni wg zachowanej dokumentacji fotograficznej, naprawę obudowy w sztolni, rekonstrukcję odcinka spławnego wraz z portami załadunkowymi, udrożnienie i re-konstrukcję szybu „Carnall” wraz z budynkiem czynnej parowej maszyny wyciągowej, połączenie sztolni z istniejącą podziemną trasą turystyczną Skansenu Górniczego „Królowa Luiza”. Koncepcja ta z czasem uległa znacznym modyfikacjom. Realizowana od 2010 r. koncepcja obejmuje znacznie szerszy zakres. Dotychczas: odtworzono i uzbrojono szyby „Carnall” i „Wyzwolenie”, wyremontowano obudowę wyrobisk podszybia szybu „Carnall”, wykonano upadową do sztolni, zrekonstruowano chodnik w pokł. 510, zabezpieczono sztolnię wraz z portem w pokładzie 509, przecinkami i kanałem spławnym oraz wykonano otwór wentylacyjny.

Rewitalizacja Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej może służyć jako przykład pełnego wykorzystania walorów historycznych przy zachowaniu znaczenia wyrobiska dla środowiska. W pracach stosowano nowoczesne metody badań górotworu i obudowy, specjalne metody projektowania, innowacyjne sposoby zabezpieczenia wyrobiska, odtworzenie zniszczonych lub zlikwidowanych elementów infrastruktury górniczej i hydrotechnicznej.

Materiały:

Sponsorzy: